خرابی گیربکس علت های بسیاری دارد که ما در مقاله علت خرابی گیربکس درباره آن صحبت خواهیم نمود. در ابتدا توضیحی در مورد خود گیربکس و کار و وظیفه آن خواهیم نمود. گیربکس نام دیگر جعبه دنده می باشد.
هر سیستم حرکتی نیاز به سه بخش کلی دارد که شامل تولید کننده نیرو، منتقل کننده نیرو و دریافت کننده های نیرو جهت حرکت می باشد. تولید کننده نیرو که همان موتور می باشد و منتقل کننده نیرو شامل گیربکس، کلاچ و دیفرانسیل است.
در این مقاله به تفصیل در مورد خرابی گیربکس، تعمیر خودرو، علتها و راه حل های موجود برای رفع آن خواهیم پرداخت.
گیربکس چیست؟
گیربکس یا جعبه دنده وظیفه انتقال قدرت از موتور را به عهده دارد. جعبه دنده یک سامانه بسیار مهم در اتومبیل می باشد. این سامانه نیرو تولید شده از موتور را به چرخ ها منتقل می کند. امروزه به طور معمول بین 4 تا 7 دنده وجود دارد که به غیر یکی از آنها که برای حرکت رو به عقب می باشد مابقی برای حرکت رو به جلو طراحی شده اند.
گیربکس ها به صورت دستی و اتوماتیک ساخته می شوند. این سامانه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است به گونه ای که هر اختلالی در این سامانه حرکت کل ماشین را تحت تاثیر قرار می دهد. به همین دلیل حفظ سلامت این سامانه و تعمیر آن نیاز به تخصص بالایی دارد که متخصصین فیکس آپ کار در جهت تشخیص و تعمیر آن در خدمت شما عزیزان هستند.
قطعات گیربکس
گیربکس مانند بسیاری از سامانه ها دارای قطعاتی هستند که هر کدام از این قطعات کارایی خاص خود را دارند که ادامه مقاله علت خرابی گیربکس به آنها اشاره می کنیم:
- پوسته گیربکس: این بخش از گیربکس، چرخ دنده ها، محورهای گیربکس و یاتاقان ها را درون خود جای می دهد.
- چرخ دنده های گیربکس: مهم ترین قسمت گیربکس می باشد. هر کدام از چرخ دنده ها نماینده یک دنده می باشد.
- یاتاقان (بلبرینگ گیربکس): این قطعه در لایه داخلی دندانه دار ساخته شده است و با حرکت به سوی چرخ دنده مورد نظر با آن جفت می شود و باعث شروع حرکت می شود.
- دسته دنده: بیرونی ترین قسمت گیربکس می باشد که عموما به صورت H حرکت می کند و در نوع اتوماتیک، کنترل آن دیگر به صورت دستی نمی باشد.
- ماهک: این قطعه با حرکت خود موجب جابه جایی چرخ دنده مورد نظر می شود که به انتهای میل ماهک متصل می باشد.
- میل ماهک: این قطعه در واقع رابط دسته دنده و میل ماهک است.
- شافت ورودی (محور کلاچ): این قطعه که به آن شافت کلاچ نیز می گویند محور محرک گیربکس می باشد.
- شافت واسط (محور زیر): محوری می باشد، که دنده ها روی آن پرس شده اند، و انتقال گشتاور از محور محرک به محور متحرک را انجام می دهد.
- شافت خروجی (محور اصلی): وظیفه آن انتقال نیروی تبدیل شده در جعبه دنده به سمت یفرانسیل می باشد.
- کشویی دنده: قطعه ای روی قطعه دیگری به نام توپی حرکت می کند و با حرکت خود دنده انتخاب شده را وارد مدار حرکت می کند.
- کاسه نمد (عایق نشت): این قطعه از نفوذ ذرات خارجی با یاتاقان ها و روغن جلوگیری میکند.
- چرخ دنده های گیربکس: هر یک از این چرخ دنده ها یک دنده به شمار می رود.
کارایی گیربکس
همانطور که در ابتدای مقاله علت خرابی گیربکس ذکر شد کار اصلی جعبه دنده انتقال نیرو از موتور به چرخ ها می باشد. سیستم انتقال قدرت از موتور به چرخ ها شامل سه قسمت می شود اما مهمترین ان جعبه دنده می باشد. زیر این سیستم میتواند سرعت را متعادل نماید و قدرت خودرو را تنظیم کند.
اهمیت جعبه دنده مخصوصا زمانی مشخص می شود که باید در سراشیبی ها و سرازیری ها سرعت و قدرت را تنظیم نماید. همچنین گیربکس باعث می بدون بالا بردن دور موتور سرعت را افزایش دهیم و همچنین وظیفه روشن ماندن خودرو را نیز بر عهده دارد.
در واقع گیربکس از سرعت های ناخواسته جلوگیری میکند، حرکت ماشین به جلو یا عقب را تنظیم میکند و بموتور را بدون حرکت به کار کردن نگه می دارد.
انواع گیربکس
گیربکس ها بسته به نوع کارکردشان به انواع مختلفی تقسیم می شوند. هر کدام از انها دارای ساختار منحصر بفرد و قطعات مخصوص به خودشان هستند. شناختن انواع گیربکس از اهمیت بسیار بالایی برای راننده برخوردار استف زیرا هر تعمیر گیربکس هر کدام تخصص منحصر بفرد خود را میخواهد که فیکس آپ کار با شما در تعمیر انواع گیربکس همراه شما خواهد بود.
گیربکس ها به گیربکس دستی، اتوماتیک و نیمه اتوماتیک تقسیم می شوند که در ادامه مقاله علت خرابی گیربکس در مورد هر سه صحبت خواهیم کرد.
گیربکس دستی
گیربگس دستی: این گیربکس ها همانطور که از نامش پیداست بصورت دستی قابل تغییر هستند. این تغییرات شامل افزایش و کاهش دنده و حالت خلاص و دنده عقب است که در هر کدام راننده باید آن را خود عوض کند.
در اکثر خودروهای ایرانی و بخصوص خودروهای ارزان قیمت در تمام دنیا، گیربکس ها بصورت دستی یا Manual هستند. این گیربکس ها هزینه تعمیرات و نگهداری کمتری نسبت به گیربکس های خودکار یا اتوماتیک دارند.
گیربکس اتوماتیک
کار با این گیربکس ها نسبت به مابقی گیربکس ها بسیار ساده تر می باشد، و نیاز به مهارت و دقت در هنگام رانندگی برای تعویض دنده ندارد، زیرا برای تغییر دنده نیازی به کلاچ نمی باشد. در این گیربکس ها فقط دنده را در حالت رانندگی قرار می دهند و با فشار دادن پدال گاز خودرو به حرکت در می آید.
گیربکس اتوماتیک شامل: گیربکس‌های AT یا خودکار سیاره‌ای، گیربکس های AMT، گیربکس های CVT یا پیوسته متغیر، گیربکس های DCT یا دو کلاچه می باشد.
دلایل خرابی گیربکس
علت خرابی گیربکس چیست؟ خرابی گیربکس نشانه هایی دارد که در مورد آنها صحبت خواهیم نمود. البته بهترین راهکار برای جلوگیری از این خرابی ها سرویس دوره ای خودرو می باشد.
یکی از علائم خرابی گیربکس تغییر نکردن دنده می باشد، به این معنی که کلاچ را میگیرید اما دنده جا نمیرود. در بعضی مواقع هم دنده از جای خود بیرون می آید که در مورد دنده های دستی رخ می دهد اما در مورد گیربکس های اتوماتیک ب معملاً دنده تغییر نمیکند.
بعضی مواقع در دنده های دستی ضعف در واکنش تغییر دنده دیده می شود. یعنی شما دنده را که عوض میکنید ممکن است دور موتور و سرعت متناسب با آن تغییر نکند اما در مورد دنده های اتوماتیک معمولا به هنگام تغییر دنده این اتفاق رخ می دهد مثلاً زمانیکه از حالت پارک به حالت حرکت در می آید.
صدای اضافی یکی دیگر از نشانه های خرابی در گیربکس می باشد. این صدا در گیربکس های اتوماتیک به صورت صدایی شبیه سوت می تواند باشد.
یکی دیگر از نشانه ها، کلاچ شل در گیربکس های دستی می باشد. در صورتی که این مشکل زود شناسایی شود با هزینه بسیار کمی می تواند رفع شود ولی در صورت دیر اقدام کردن مشکلات بسیاری برای گیربکس بوجود می آورد.
هنگامی که دنده به صورت نرم جا نرود، خودرو تکان می خورد،این مورد نیز از نشانه های دیگر خرابی گیربکس می باشد. البته این خرابی می تواند علل گسترده تری داشته باشد، که نیاز به بررسی توسط متخصصین دارد.
نشت روغن، بوی سوختگی و چراغ چک خودرو هم می توانند دلایلی در خرابی گیربکس خودرو باشند. تمامی دلایل نیاز به بررسی توسط متخصصین دارد، که فیکس آپ کار با حضور کارشناسان خود تمامی این مشکلات را بررسی می کنند و نسبت به تعمیر گیربکس خودرو اقدام خواهند می نمایند.